top of page


THE STORY OF THE EYE:
AN AR EXPERIENCE OF THE MADNESS

Perspective.jpg


Type: Conceptual/Competition
Year 2023
Location Hirosima, Japan
Architecture Tsivolas Dimitrios

Προτείνονται κάποιες κατασκευές στην καρδιά της Hirosima -η μορφολογική, δομική και λειτουργική απροσδιοριστία των οποίων ενεργοποιεί πλήθος περιγραφών άρα και πλήθος εκφράσεών τους- επιτρέποντας στον χρήστη να σαρώσει την πόλη μέσω ενός μηχανισμού επαυξημένης πραγματικότητας (AR) και τεχνητής νοημοσύνης (AI), με στόχο την αναβίωση της εμπειρίας της πυρηνικής καταστροφής.

Η πρόταση δεν αφορά την αναπαραγωγή της ιστορίας του βομβαρδισμού, αλλά την ιστορία του ματιού, ήτοι αυτό που βλέπει το μάτι του υποκειμένου.

Τα αναμενόμενα αποτελέσματα ομολογούν το μέγεθος της τρέλας: το υποκείμενο χάνει το κεφάλι του και μετασχηματίζεται σε σώμα ακεφαλικό κατά Bataille, υπομνύοντας την αφωνία, την αδυνατότητα της ομιλίας, παρέχοντας έξοδο από την οντοθεολογική κυριαρχία του Λόγου (Weiss, 1989:13). 

SOTE_02.jpg

Η διαγραμματική κλείδα που περιγράφει τη λειτουργία της σάρωσης, συνιστά μια οντολογική ανατομή και μεταμόσχευση στην αναπαράσταση του Αδαμικού σώματος του Dürer. Το σώμα που απομένει δεν είναι μόνο ακεφαλικό (ΑΣ), αλλά χάνει τη λογική δομή του, την ικανότητα να αναπαράγει κατηγορηματικές και συναρτησιακές λογικές – μετασχηματίζεται σε χωρίς Όργανα Σώμα (χΟΣ). 

Το χΟΣ αποτελεί την πρόταση των Deleuze και Guattari για την επίλυση του γενικότερου φιλοσοφικού προβλήματος μεταξύ μηχανής και οργανισμού (Smith, 2017:1). Η μηχανή αφορά την περιγραφή του υποκειμένου καθώς και της σχέσης του με άλλα υποκείμενα και με τον κόσμο (Deleuze & Guattari, 1972:13,17), και τη χρησιμοποίησε πρώτος ο Guattari προκειμένου να καταρρίψει τη δομή ως κυρίαρχη έννοια της εποχής (Dosse, 2012:135)[1], επιθυμώντας να τη συγχρονίσει με τη Ντελεζιανή έννοια της επανάληψης, ώστε να οργανώσει μια συνολικότερη ιδέα που θα μπορούσε να εξηγήσει την παραγωγή των διαφορών (Smith, 2017:99). Με αυτήν την προσέγγιση ο κόσμος παρουσιάζεται ως ένα ατελείωτο σχεσιακό πλέγμα μηχανών οι οποίες αλληλοεπιδρώντας, παράγουν ένα συνεχές ροϊκό πεδίο, “καθότι υπάρχει πάντα μια μηχανή που παράγει μια ροή και μια άλλη που συνδέεται μαζί της, επιτελώντας μια τομή, μιαν ανάληψη από τη ροή…Και καθώς η πρώτη μηχανή είναι με τη σειρά της συνδεδεμένη με μιαν άλλη, προς την οποία συμπεριφέρεται σαν τομή ή ανάληψη, η δυαδική σειρά είναι γραμμική προς όλες τις κατευθύνσεις” (Deleuze & Guattari, 1972:17). Αυτή η λειτουργία της μηχανής ως τομή και ως ανάληψη, επιτρέπει την πρόσληψή της ως όργανο, ακριβώς διότι η ίδια η τέλεση της λειτουργίας ενεργοποιεί τη μηχανή και τη συσχετίζει με άλλες, με τρόπο ώστε να συνανήκει σε μια γενικότερη δυναμική οργάνωση, να αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου οργανισμού. Ο Smith (2017:103) παρατηρεί σχετικά πως ο οργανισμός είναι μια διαδικασία η οποία συγκροτεί και συγκρατεί την υπό διαφορετικές συνθήκες ασύνδετη και διάσπαρτη συλλογή μηχανών-οργάνων. Όμως στο Ντελεζιανο-Γκουαταρικό επιχείρημα, η συγκρότηση αυτή υπομνύει οργανώσεις που εμφορούνται από πολιτικές θέσεις και κοινωνικούς κώδικες (Voss, 2013:114-115) που μετασχηματίζουν το υποκείμενο σε παθητικό και αδρανοποιημένο συνονθύλευμα επαναλαμβανόμενων και προκαθορισμένων νορμών που το καναλιζάρουν σε ένα δίκτυο προβλέψιμων κινήσεων-δραστηριοτήτων. Ο τρόπος απαγκίστρωσης ή απελευθέρωσης από τις κοινωνικο-πολιτικές θεσμίσεις και τις οντολογικές αιτιάσεις, επιτυγχάνεται με τη μετατροπή του υποκειμένου σε χΟΣ, το οποίο δεν ομολογεί την απαλοιφή ή την απουσία οργάνων, αλλά την κατάργηση του τρόπου οργάνωσής τους. Εξορισμού το χΟΣ αντιστέκεται στην όποια οργάνωση έρχεται έξωθεν αυτού, υπομνύοντας την αυτονομία του υποκειμένου και την ελευθερία σύναψης σχέσης νοήματος με τον χώρο, χωρίς αυτή να κατευθύνεται από καθεστώτα σημασιοδότησης συγχρονικά ή υπερβατικά.

 

Η σχέση του ΑΣ με το χΟΣ είναι εξελικτική: ο Hollier (1997:76-77), υποστηρίζοντας ότι έργο του Bataille είναι βαθύτατα πολιτικό, ερμηνεύει το ΑΣ ως το αποκορύφωμα του πολιτικού σώματος εντός του κοινωνικού πεδίου που αναπτύσσεται το χΟΣ, αποτελώντας την τελειοποίησή ή την πιο εξελιγμένη μορφή του.

Add a Title

Η μορφολογική, δομική και λειτουργική απροσδιοριστία των κατασκευών που υποδέχονται το υποκείμενο και την τεχνολογία σάρωσης, εκδηλώνονται αναπαραστατικά με τη λογική του συναρμολογήματος (assemblage) κατά Deleuze και Guattari[2]. Η επιλογή αυτή είναι ικανή να περιγράψει τη δυναμική και πολλαπλή υφή και φύση μιας προτεινόμενης ενδιάμεσης αρχιτεκτονικής, καθότι ως προς τη λειτουργία της “δεν συγκροτεί ένα μέρος ή ένα όλο, αλλά μια πολλαπλότητα χωρίς να αλλοιώνει την οργανική ενότητα” (Nail, 2017:23). Οι κατασκευές ως συναρμολογήματα αναπτύσσονται με τρόπο ώστε να αναδεικνύουν την έκφραση των προκυπτουσών δυναμικών της πολλαπλότητας των νοημάτων του αυτόνομου υποκειμένου, μέσω της αδυνατότητας πρόσληψης συγκεκριμένων, ήδη νοηματοδοτηθέντων δομών και κανονιστικών σχημάτων. Αυτή η αδυνατότητα, ιδωμένη ως αδυναμία κατανόησης και πρόσληψης ενός ενυπάρχοντος ορισμού, τεκμαίρεται επιπροσθέτως από την έκφραση της μεταβαλλόμενης δομής: πλήθος ετερόκλιτων και φαντασιακών δομικών στοιχείων και μορφολογικών αναζητήσεων, πολύπλοκα συναρθρωμένων, αποκαλύπτουν την απειρία των δυνατοτήτων συναρμολόγησης και κατά συνέπεια τη μεταβαλλόμενη πολλαπλότητα. Η αίσθηση αναζητά την ατμόσφαιρα της λειτουργίας των υποκειμένων εντός ενός εκστατικού μηδενιστικού βιο-οράματος, με την ταυτόχρονη αναγνώριση της πολλαπλότητας των δυνάμεων ως δείκτες της ετερογένειας των νοημάτων, εν τη απουσία υποσχόμενων επανα-θεσμίσεων.

SOTE_Machine 01_Wintermute.jpg

Machine 01_Wintermute

SOTE_Machine 02_Neuromancer.jpg

Machine 02_Neuromancer

SOTE_Machine 03_Shoggoth.jpg

Machine 03_Shoggoth

SOTE_Machine 04_Simone.jpg

Machine 04_Simone

Η σύνθεση των κατασκευών σε επιμέρους όγκους υπομνύει τη δυνατότητα αμοιβαίας συνύπαρξης διαφόρων ετερογενών οντολογικών πεδίων σε μια πολλαπλότητα, μεταξύ πολλαπλών πολλαπλοτήτων. Συνιστούν τον προσδιορισμό της διαφοράς που επιβεβαιώνεται από τη διάκριση συστημάτων πολλαπλών νοηματοδοτήσεων που αποκαλύπτουν την αδυναμία ισχύος ενός συνθετικού κανόνα. Στοιχειοθετούν την οντολογία του απρόβλεπτου ορισμού, υπογραμμίζοντας τη μεταβλητότητα υποκειμένου/αντικειμένου κατά την αναζήτηση νοήματος.

SOTE_07.jpg

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Κατά τον Smith (2017:99) ο Guattari ερμήνευε τη δομή ως κάτι σταθερό ή στατικό, το οποίο υφίσταται και στην έννοια της μηχανής ως προς την προβλεψιμότητα της κίνησης, επομένως επικεντρώθηκε στην παραγωγική της λειτουργία, ώστε η ίδια παραγωγή να είναι ικανή να αποδώσει διαφορετικά ή μη προβλέψιμα αποτελέσματα. Για περισσότερα βλ. Smith, D. (2017) What is the body without organs? Machine and organism in Deleuze and Guattari στο Continental Philosophy Review (vol.51, no.1) σσ.95-100.

[2] Για τους Deleuze και Guattari, τα assemblages λειτουργούν ως μηχανές που ορίζονται από τις εξωτερικές σχέσεις σύνθεσης, ανάμειξης και συσσωμάτωσης. Δεν συγκροτούν ένα μέρος ή ένα όλο, αλλά μια πολλαπλότητα. Εφόσον τα στοιχεία τους ορίζονται από τις εξωτερικές του σχέσεις, τότε είναι πιθανό να γίνουν προσθαφαιρέσεις και ανασυνδυασμοί μεταξύ τους χωρίς ποτέ να δημιουργηθεί ή να καταστραφεί μια οργανική ενότητα. Για περισσότερα βλ. Nail, T. (2017) What is an Assemblage? στο SubStance (vol.46, no.1), σσ. 21-37

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Deleuze, G. & Guattari, F. (2016 [1972]) Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια: 1. Ο Αντι-Οιδίπους, Βασίλης Πατσογιάννης (μτφ). Αθήνα: Πλέθρον.

  2. Dosse, F. (2012) Deleuze and Stucturalism στο The Cambridge Companion to Deleuze, Daniel W. Smith & Henry Somers-Hall (επ.). Cambridge University Press, σσ. 126-150.

  3. Hollier, D. (1997) About Some Books Which Bataille Did Not Write στο Parallax, (vol.3, no.1), σσ. 71-78.

  4. Nail, T. (2017) What is an Assemblage? στο SubStance (vol.46, no.1), σσ. 21-37

  5. Smith, D. (2017) What is the body without organs? Machine and organism in Deleuze and Guattari στο Continental Philosophy Review (vol.51, no.1), σσ. 95-110.

  6. Voss, D. (2013) The Philosophical Concepts of Meat and Flesh: Deleuze and Merleau-Ponty στο Parrhesia (no.18), σσ. 113-124.

  7. Weiss, A.S. (1989) The Aesthetics of Excess. New York: SUNY Press

External References

MORAITIS_Ακταίωνος-Γάμοι.jpg
  1. Μωραΐτης Κ., Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Π. (2024), Ακταίωνος Γάμοι. Αθήνα: Τζιόλα σελ.534-537.
    Τέσσερα εικαστικά έργα και μια συμμετοχή σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό παρουσιάζονται στην ενότητα “Georges Bataille, Νιτσεϊκές φαντασιώσεις
    και απόγνωση για τη Hiroshima
    ” του κεφαλαίου“Φαντασιακές προσεγγίσεις και κατασκευές που παρασιτικά εισβάλλουν ή συμπληρώνουν
    θετικά την τοπιακή μας αντίληψη
    ”. Η κεντρική θεματική των έργων περιστρέφεται γύρω από τον τρόπο που σκοτεινές φαντασιακές αφηγήσεις από τον χώρο της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας εισέρχονται στην τέχνη και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ως μεθοδολογίες σχεδιασμού.

bottom of page